چطنانذازهذيريتدولتي هذلرياضيبودجهريسيدربخصعووهي:رويكردبهينهسازياستوار

ی ب چطنانذازهذيريتدولتي 1390 ص ستب 8 ض بس 83-98 ظظ هذلرياضيبودجهريسيدربخصعووهي:رويكردبهينهسازياستوار 1** * سجادنجفي عادلآرر چكيذه سؾبیت ث زا است و س ش بی ثش جت ی تدشثی ر ی غب جب بثى تخػیع ا ش ص و ی هشی اص استفبد س ای اص ذاسد. سیبؾی ا كجبق ت ی پزیشی لبث یت یا دب ذ ي ی ثش جت ی ث دخ ل ا ی است. ؾش سی ا سب ی استذال ویفیت و یت وشد ضدیه ثشای داد ب پیصثی ی دس خكب ب ای ست ذ. شا لك یت يذ خكب ثب اس و است پیصثی ی بیی دس تغییشات و تشی ث بثشای داسد. خ د ث دخ پیبد سبصی چ ی آ ب س دص ا ذاص یشی دس اص ذف ضذ. خ ا ذ ث دخ لب فؿبی ث د خ ث ی ی دس تشدیذ خت ضذ پیصثی ی مبدیش ح ی ث سا لك یت يذ ثت ا ذ و است ي ی ثخص دس ث دخ سیضی ثشای ذ ی یبفت مب ای آ ا كبفپزیشی تغییشات ثشاثش دس تخػیع فؿبی ث د خ ث ی ی حفم ؾ و و ذ حبل ای دس داسد. خ د لك یت يذ اثش وشد حبل ثشای خت فی س یىشد بی و ذ. تؿ ی اخشا دس یض سا بی ذ ثب ي ی ثخص دس ث دخ سیضی. ذ است ضذ ا تخبة است اس سبصی ث ی س یىشد مب یضا ثشاسبس تب است ضذ داد ت س سی ثشتسی بس یش فسىی تب ث - س یستش است اس استفبد ذ ب ته ته اص ثت ا وط س- آی ذ حب ؾ یت ص ی دس - تػ ی یشا حبفه وبسی وشد. هذلرياضيبودجهريسي بودجهعووهي بهينهسازياستوار. کليذواشهها: Email: S_najafi_20@yahoo.com 90/7/03. مب : پزیشش تبسیخ 89/11/07 مب : دسیبفت تبسیخ ذسس. تشثیت دا ط ب استبد * سئ (. ) یس ذ ضب ذ دا ط ب اسضذ وبسض بسی دا طد ی **

0931 زمستان - 8 شماره دولتي- مذيريت چشمانذاز 88 1.هقذهه الص ب ی بثى سبال ثش ب اخشای ثشای آ دس و است ث دخ ای د ت ي ی ث دخ )ي شا ی( سش بی ای داسایی بی ت ه )خبسی( ضی ای ايتجبسات یض د پیصثی ی شاح ثبیذ ث دخ دس ثش ب سیضی ا یت دسن ثشای یض د. ت یی اخشایی دست ب بی وشد. ثیب سا ث دخ سیضی ف ی خ ج بی تى ی سیش خت ف اص ث دخ سیضی یضذ ت می ثبثجبت آسا سبص ب حیف چ 1920-35 د س دس س ش بی زضت س ذ اص ال ضی ب پیصثی ی ثشای ج د ثشخ سداس خبغی پیچیذ ی ي ىشد ج بی ثش ث دخ سیضی پیذایص ثب یضذ. استفبد ]39[ تذا ث دخ هیش ر ی اص استفبد ضذ شفی ذیشیت ث ج د ثشای اثضاسی ث ي ا ث دخ ]39[ ثش ب ای ث دخ سیضی د س دس یبفت. س اج تػ ی یشی ب دس ضی ذت و تب پیصثی ی بی ثشای ص ب ی سشی بی شح ث د. ثشخ سداس آسا ص ثجبت اص ص ی یبفت افضایص حیف پیچیذ ی بی ضذ یبد 1 26[ 13 ]2 )PPBS( ثش ب قشح ث دخ سیضی هب ي ا ثب لب ت دس 1965 سب اص س یژ ت خ سد یض هبست ذیشیت ثش ب سیضی ث ت خ اصات ث آ دس شدیذو كشح وبسثشدی وب ال ضى ث سا خكی ثش ب سیضی س ش دا تضی " د س " ی دس ی شفت. لشاس سد سیى ستش ای دس ضجی سبصی ثبصی هشی غف هشی ثش جت ی س ش بی داد ث ج د تغیش بی ضذ پیچیذ تش لج ی شاح ثب مبیس دس سبص ب ی حیف شفت. لشاس استفبد ص ب ی اص وشد. پیذا س اج ذیشیت دس سیست ی شش یبفت ذ چط یشی افضایص تػ ی یشی آ ذ خ د ث آ دس ث یبدی تح الت تغییشات ضذ آضفت تالق سبص ب ی حیف و يب اثضاس یه ث ي ا ث دخ د س ای دس ضذ. ت ذ ذیشیت دس سا جشدی ثش ب سیضی ضذ اسائ 1973]29[ دس )ZBB( غفش ج بی ثش ث دخ شفت. لشاس استفبد سد استشاتژیه یبفت. س اج ث دخ تذ ی ثشای ذفی چ ذ سیبؾی ذ بی اص استفبد آ اص پس ث دخ سیضی ذ است اس ث ی سبصی س یىشد ا تخبة ثب مب ای دس ا ش ای ث ت خ ثب ثشتسی بس یش فسىی ث -تب س سیستش است اس ذ بی ثب د تی ثخص دس ي ی است. ضذ داد ت س.هبانيوچارچوبنظريتحقيق 2 قشح ث دخ هب ثشای تبو و سیبؾی ذ هذلهايرياضيبودجهريسي. تجشتشی اص استفبد ثب 1971 دس سا آ و است ]16[ و پش چبس ض ذ است ضذ اسائ ثش ب ذ یه ضی " " ی 1984 دس داد ذ. اسائ آ شیىب استص ث دخ ثشای آس ب ی ثش ب سیضی 1. Planning, Programing, Budgeting System

88 عمومي... بخش در برنامهريسي بودجه رياضي مذل اسبسی آس ب ی حذ دیت دست س و وشد ذ قشاحی سا غفش ج بی ثش ث دخ سیضی سیبؾی آس ب تػ ی ثست ث سسیذ ذف ث دستیبثی ثشای الص ف ب یت بی یب ثش ب ب داضت: صا بویس ]22[. وشد اسائ یدشی التػبد ثشای آس ب ی ذ ی 1991( ( حجیت ]33[. ث دخ سمف شوضی وتبثخب دس ث دخ تخػیع ثشای سا ذ ی آس ب ی ثش ب سیضی اص استفبد ثب )1991( ب بوبس شی ثش ش ث یت ا ث دخ ث ذی دسثبس پژ ص ب دی ش اص داد. اسائ ی ب تخػیع ثشای سا یبس چ ذ آس ب ی ثش ب سیضی ذ یه یض ] 40 [.آ ب اضبس وشد )1994( ث دخ تخػیع سیبؾی ذ )1374( آرس يبد وشد ذ. پیط بد ي ی ثخص دس ث دخ ث ی ثب سا آ د قشاحی آس ب ی ثش ب سیضی س یىشد ثب سا لك ی حب ت دس د تی سبص ب بی دس اسائ سا ذ ی ت ا ست فبصی س یىشد اص استفبد ثب ا داد. ت س فبصی است تبج س یىشد اص استفبد ا ش و است ثذی ی ]1[. ض د سبص بس سبص ب ب ج داد بی لك یت يذ ثب ثت ا ذ و د ذ سیبؾی ذ بی اص استفبد جبضذ ثشخ سداس پیچیذ ی اص تػ ی یشی حیف ف ب یت ب ذاسد. ا یت چ ذا مجق چ بس ث تػ ی یشی سبئ قطعيت. عذم با هقابله براي کالسيک رويكردهاي غیشلك ی ضشایف دس ث ی سبصی ]28[. فبصی لك یت يذ سیسىی لك ی یض ذ: تمسی ]18[ دا تضی ]17[ و پش چبس ض ]6[ صاد ث ]5[ ث ]4[ ثی وبس بی ثب ث ا سیت ص ی دس هشی ث ق س ضذ ضش و 1950 د ا اخش دس ]38[ تی ت ش و یتس ]15[ ثیىسجی ]25[ الستی وبس بی ثب یض ا ش ص وشد. پیطشفت سشيت احت ب ی ثش ب سیضی سبئ ح ص ی دس صیبدی پیطشفت بی ]27[ ب ی ]24[ یتشا است. شفت غ ست آ اص و است سفت وبس ث غیشلك ی ضشایف دس ث ی سبصی ثشای ثسیبسی س یىشد بی ثیطتشی و ی وشد آس ب ب اص ا حشاف وشد و ی سیبؾی ا یذ وشد و ی خ ثش ب سیضی وشد: ت بیض یت ا سا اغ ی س یىشد س یب ای دس ثشد. ب یت ا سا ضی ب ص ی دس ضذ ا دب وبس بی ]32[. احت ب ی پ یبی ثش ب سیضی فبصی ثش ب سیضی احت ب ی غحیح يذد ثش ب سیضی 23[ ]14 احت ب ی خكی ثش ب سیضی اص يجبست ذ احت ب ی ثش ب سیضی دس ]27[. است اس احت ب ی ثش ب سیضی ]3[ احت ب ی غیشخكی ثش ب سیضی 24[ ]17 احت ب ی دس ضب س حذ دیت بی اص د ي ای غ ست ث سأ حذ دیت بی تػبدفی ثش ب سیضی 31[. ]30 ثبضذ ثشخ سداس ضذ ت یی پیص اص خبظ پبیبیی یه اص ثبیذ و یض د شفت هش ثب یض ذ شفت هش دس فبصی ايذاد ث ي ا تػبدفی پبسا تش بی فبصی ثش ب سیضی دس ث ذف تبثى فبصی ثش ب سیضی دس یض د. سفتبس فبصی د ي بی ث ي ا حذ دیت ب

0931 زمستان - 8 شماره دولتي- مذيريت چشمانذاز 88 یض د شفت هش دس سب ی یب ثضسيتش یب سب ی یب و چهتش حذ دیت یه غ ست س یىشد اص داد ب لك یت يذ شفت هش دس ثشای والسیه س ش بی دس 36[. ]37 10 24 خ ة تح ی ثشای اثضاسی ت ب حسبسیت تح ی ا ب یض د. شفت ث ش یض حسبسیت تح ی آ ثش يال وشد. استفبد است اس خ اة بی ت یذ ثشای آ اص یت ا است خ اة ث د ي ی داس ذ- فشا ا لك ی غیش داد بی و ذ بیی -دس ت أ حسبسیت تح ی ا دب یثبضذ. تغییش ثب ثبض ذ غیشلك ی ذف تبثى دس خ د داد بی استوار.ا ش بهينهسازي رويكرد داد بی ا ش یافتذ خكش ث اس ی سأ ثشای آ ذ ث دست خ اة ث ی ی اس ی مبدیش سؤا یه ث طب ذ ای یض ی. خ اة ث د خ شا جبض ذ لك ی حذ دیت ب لك یت يذ مبث دس -و ث ی خ اثی یبفت ث ه س س یىشد بیی قشاحی ثشای قجی ی ا یت تجیی ثشای ی ب ذ. است اس سا خ اة ب ای یض د. تح ثبضذ ای - داد ب یو ی : م سا صیش ك ت ]10[ سدی كب یه اص ي ی وبسثشد بی دس خ اة ث د است اس لك یت يذ و شفت بدیذ سا ا ىب ای یت ا خكی ثش ب سیضی ي ی وبسثشد بی "دس و ذ." ثی ی وب ال ي ی دیذ ب اص سا ی ث ی خ اة یت ا ذ داد ب دس بچیض غیشلك ی آضىبسا داد بی دس سب دسغذ 0/01 و د ذ ی طب ]10[ ضذ یبد ثشسسی و ثال %50 احت ب یه -ثب سا اس ی داد بی ثشای آ ذ دست ث ث ی خ اة ث د خ و یست دست دس ض ا ذی چ ی یو ذ. خبقش دچبس یست- وشد هش غشف لبث اس ی داد بی ثشای آ ذ ث دست ث ی خ اة دس ا ذن تغییشات ت هی بت ثب د ذ طب ث ث ی خ اة ثبیذ آ ب دس و داسد خ د اسدی ضذ طىالت ای ثش ص ب ى یت ا ثشای اخیش سب بی دس و س یىشدی داد. تغییش و ی ث سا اس ی داد بی ثشای آ ذ دست ث س یىشد ای دس داسد. ب است اس ث ی سبصی ضذ است داد ثسف داد ب لك یت يذ ثب مبث ثب دی ش ث يجبست ثبض ذ. خ ثبال احت ب ثب و ستی ث ی ث ضدیه خ اة بیی د جب دس ا جت یو ی. تؿ ی سا آ ذ ث دست خ اة ث د خ ذف تبثى اص هش غشف و ی خ اثی د جب ث ث ی ذف تبثى اص هش غشف و ی ثب ذف تبثى ؾشایت دس لك یت يذ سد ثبض ذ. خ اة آ اص ث تش ثبال احت ب ثب و ستی ث تشی و وشد اسائ سا خكی ث ی سبصی ذ یه ]34[ س یستش 1970 د ا ای دس س دی داد ش و ق سی ث ید ذ ث دست سا س دی داد بی ثشای خ خ اة ثیص و داسد ت بی خ اة بیی یبفت ث س یىشد ای ث یشد. سا ثبص یه اص مذاسی ش یت ا ذ س یىشد ای دس خ اة ث د پبیذاس اص اق ی ب ثشای و ی ثذی یثبض ذ حبفه وبسا -

88 عمومي... بخش در برنامهريسي بودجه رياضي مذل ا لبئ یی 9[ 8 ]7 یش فسىی تب ث - یض ی. د س ثسیبس اس ی سأ ث ی ی اص ست ذ لك یت يذ داسای ثیؿ ی د ي بی دس داد ب ای ى فشؼ ثب ]19 20[ اسائ داد ب يذ لك یت تحت حذة ث ی سبصی سبئ ح ثشای سا وبسایی ا سیت بی یثبض ذ خش قی د دسخ و اص س ش ای اص آ ذ ث دست است اس فش ث ذی بی د ا ذ. شفی حبفه وبسی سكح و تش ثشای سا تفب تی س یىشد ]12[ سی ثشتسی بس ]8[. لبث زا ی شدد خكی ث ی سبصی ذ یه ث دش و است ای آ ضیت و وشد ا ذ. یثبضذ. یض سست ث ی سبصی ذ بی دس اي ب 3.روشضناسيتحقيق اس مب ای ؾ و خالغ هذلرياضيبرايبودجهريسيدربخصعووهي.ث ق س ش اص حبغ ك ثیت بی ث ت خ ثب فػ ش ث دخ یضا ت یی وشد: ثیب ای یت ا حبغ و ك ثیت وشد حذاوثش ذ ای اص ذف ث دخ. اسد ث اختػبغی ث دخ سیب یثبضذ. ثش ب سیضی افك دس فػ ث ن سب ث ضذ داد اختػبظ سیب ش اص است: صیش غ ست ث مب ای دس ي ی ثخص دس ث دخ سیضی سیبؾی ذ

چشمانذاز مذيريت دولتي- شماره - 8 زمستان 0931 88 t =1, 2..., T i =1, 2..., n j =1, 2..., m و دس آ : ا ذیس سب ب ا ذیس ث ن ب ا ذیس فػ پبسا تش بی ذ ث ضشح صیش یثبض ذ: : ك ثیت ش سیب ث دخ اختػبغی ث سب t ك ثیت ش سیب ث دخ اختػبغی ث ث ن i دس سب t : ك ثیت ش سیب ث دخ اختػبغی ث فػ j دس ث ن i دس سب t ص ی داد ضذ ث سكح k ا دس سبختبس ث دخ داد یض د حذ ثبالی و ث دخ لبث تخػیع دس سب بی 1 تب T حذ پبیی و ث دخ لبث تخػیع دس سب بی 1 تب T : حذ ثبالی ث دخ لبث تخػیع دس سب t حذ پبیی ث دخ لبث تخػیع دس سب t : حذ ثبالی ث دخ لبث تخػیع ث ن i دس سب t حذ پبیی ث دخ لبث تخػیع ث ن i دس سب t : حذ ثبالی ث دخ لبث تخػیع فػ j دس ث ن i دس سب t حذ پبیی ث دخ لبث تخػیع فػ j دس ث ن i دس سب t تغیش بی تػ ی یشی یض ث ضى صیش ت شیف ی شدد: : و ث دخ لبث تخػیع دس سب بی 1 تب T : ث دخ لبث تخػیع ث سب t : ث دخ لبث تخػیع ث ث ن i دس سب t : ث دخ لبث تخػیع ث فػ j دس ث ن i دس سب t ساختار تابع هذف.تبثى ذف ذ ث غ ست ثیطی سبصی ك ثیت و حبغ اص ث دخ اختػبظ داد ضذ ث سب ث ن فػ است. ت یی ك ثیت بی ذ ساثك ت بت ی ثب ای ب داسد: ا یت خبظ یه ث ن دس سضذ ص ی بی التػبدی فش ی اخت بيی...

83 عمومي... بخش در برنامهريسي بودجه رياضي مذل ت س سضذ یضا ص ی ب ثشخی دس خبظ كم ای ت س دسخػ ظ د ت تىب یف سیسه ضى سیسه ثبصاس سیسه لجی اص ب ی سیسه بی ا او فػ آ دس ث ن یبفت ی ذف تبثى دس... ثبلی ب ذ سیسه ايتجبس سیسه ثخص سیسه ثبصاس تغییشپزیشی سبص ب دس آ اص حبغ ك ثیت ث دخ سیضی ت شوض( )یبيذ ت شوض دسخ طب د ذ ث د خ ا ذ غذدسغذ ت شوض دسخ ثبضذ ا ش ثب ث ي ا است. و ذ ثش ب سیضی يذ ثیب ش آ ى حب یض د حبغ ث دخ سبختبس ا سكح اص ك ثیت و است. حبو تف یؿی سجه ث دخ سیضی دس و است وب ت شوض فمف ض د شفت هش دس و ك ثیت وشد حذاوثش ت ب هحذوديتها.ا ش ساختار چ ی ي ال ییبثذ. تخػیع آ ث ث دخ و یض د ا تخبة تخػیع پش ك ثیتتشی هش دس تخػیع لبث ػبسف بثى ث د حذ د لجی اص - خت ف دالی ث تخػیػی چ ی ث ذی ته سش بی زاسی بی دس خت ف ي ا اص بضی سیسه شفت تب ض د اي ب حذ دیت بیی است الص ای س اص یست. ا ىب پزیش لب ی- حذ دیت بی دست شفت هش دس ثب ا ش ای ثبضذ. پیبد سبصی لبث ذ ت سف داد ضذ خ اة اص چ بس حذ دیت دست است. ضذ حبل ذ دس چ بس س د ا حذ دیت بی سا ثش ب ای یب ف ب یت یت ا ذ و تش و است وط س بیی دس ث دخ سیضی یژ ی بی خ ثش شفت ثیطتش حذ دیت و ای ید ذ. اختػبظ آ ث سا ث دخ حذال زا و ذ ت كی مذاسی یت ا ذ ف ب یتی یب ثش ب ش ZBB شش دس و دسحب ی است PPBS س یىشد اص ذ دس ت بد ثشلشاسی ثشای فت ضط پ د حذ دیت بی دست ثبضذ. داضت غفش چ ست ذ. سأ ح ثشای الص ضش ثبلی ب ذ حذ دیت بی دست سد مب ای ؾ و دس لك یت هوتاياستوارهذلبودجهريسيدربخصعووهي.يذ اص ذف داسد. خ د تخػیػی ث دخ پبیی ثبال حذ د یض ) ك ثیت ب( ذف تبثى ؾشایت ث ي ی ثخص دس ث دخ سیضی و است آ مب ای دس پبی ذ است اس تبی ضت يذ ث ت خ ثب د ت ت سف ث دخ لب اخشای ب دس و یشد غ ست ح ی خ اة بحی ث د خ یض د اضبس آ ب اص ثشخی ث داس ذ خ د و فشا ا ی لك یت بی دسثبس سا صیش فشؼ بی ای ب دس شدد. حفم چ ب ث دخ لب ذف تبثى ث ی ی ]11[: ید ی ا دب تػ ی یشی حیف یض د. شفت سأ داد بی دلیك مبدیش ضذ طخع اص لج حبؾش حب دس تػ ی - ال ی داد بی و است تػ ی ب ي الت سؤ وب ال غ ستی دس ت ب یش ذ تػ ی فشد - ثبض ذ. داضت ت ك لك یت ب يذ د ي ث

چشمانذاز مذيريت دولتي- شماره - 8 زمستان 0931 31 - ا ش داد بی ال ی ث د ي يذ لك یت ب ت ك داضت ثبض ذ حذ دیت بی سأ ثش ب سیضی خكی غیشلك ی سخت غیشلبث زضت ست ذ حتی ا ذوی تخكی دبص یست. اسد صیش سا یت ا اص خ دالی اغ ی يذ لك یت دس داد بی سأ ث دخ سیضی دا ست: - خكبی پیصثی ی: ثشخی اص داد ب ) ب ذ حذ د ثبال پبیی ث دخ آتی فػ ث ن ب( دس ب ح سأ خ د ذاسد ثبیذ پیصثی ی ض ذ. - خكبی ا ذاص یشی: ثشخی اص داد ب )اص لجی پبسا تش بی ك ثیت بی شیه اص فػ ث دخ ( سا یت ا ث ق س دلیك ا ذاص شفت آ ب سا ح یه مذاس اس ی شد یو ذ. - خكبی پیبد سبصی: دس ث ؿی اسد تغیش بی تػ ی سا یت ا ی ث ب و حبسج ضذ ا ذ پیبد سبصی و ی. ثبص تغییشات دس پبسا تش بی غیشلك ی تبثى ذف حذ دیت ب دس ذ بی است اس ث ضى صیش است: - ك ثیت بی سكش تبثى ذف ث غ ست احت ب ی ثب ت صیى ب طخع ی تمبس ث غ ست ستم دس ثبص بی صیش تغییش یو ذ: - حذ د ثبال پبیی مبدیش ث دخ ث غ ست احت ب ی ثب ت صیى ب طخع ی تمبس دس ثبص بی صیش ث غ ست ستم اص تغییش یو ذ:

30 عمومي... بخش در برنامهريسي بودجه رياضي مذل ثبص ای لك یت يذ ثش جت ی است اس س ش بی دس ج ب اغ ی ذ س ضذ ثیب و ب ق س ثخص بی دس سی. ثشتسی بس ذ یش فسىی ث -تب ذ س یستش ذ اص يجبست ذ یض د. داد ت س زو س س ش بی اسبس ثش ث دخ سیضی پبی ذ ث ذ صا است آ ذ ]34[ دس آ چ اسبس سويستر.ثش اساسروش بر هذل استوار هوتاي سب ی یب ثضس تش و اص تغیش ب دی ش قشف اص است ثیطی سبصی و اص پبی سأ و آ خب ضذ. خ ا ذ فش صیش ث غ ست پبی سأ است اس تبی ست ذ دست اص سا ذف تبثى ثذتشی است است اسسبصی ثشای ضی حبفه وبسا تشی س ش ای یت ا ضذ ثیب آ چ ث ت خ ثب ثبالست. ثسیبس قشیك ای اص است اسسبصی ضی زا ید ذ. داسد خ د ثبالیی لك یت يذ و یض د استفبد ب ی ي ال س ش ای اص و شفت تید است. ثیثجبت ضذت ث التػبدی حبل ث وط س فؿبی شتسی س س ش شچ نويروفسكي. و بن-تال روش اساس بر هذل استوار هوتاي ذف تبثى مذاس یثبضذ ضی حبفه وبسا تشی ي ال یض د خت سا حفبنت حذاوثش ای ح ثشای است. اس ی خكی ث ی سبصی سأ دس ذف تبثى مذاس اص ثذتش ثسیبس آ وشد ذ اسائ اس ی خكی ث ی سبصی سأ ثشای سا است اس تبی یش فسىی ث تب طى

0931 زمستان - 8 شماره دولتي- مذيريت چشمانذاز 39 ته ته داسد س یستش ذ ثب مبیس دس و تشی حبفه وبسی ذ ای 13[. ]12 است. خ یض س یستش ذ دس آ دس آ ذ ث دست خ خ اة بی است. صیش غ ست ث یش فسىی تب ث - س ش اص استفبد ثب پبی ذ است اس تبی [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ]

39 مذل رياضي بودجه برنامهريسي در بخش عمومي... [ ] يجبست صیش سادیىب دس الى ب ذ ا حشاف یبس تبثى ذف ي یو ذ. ثش اسبس ذ ف ق ث -تب یش فسىی طب داد ذ و احت ب مؽ ضذ حذ دیت i ا حذاوثش ثشاثش است. هوتاياستوارهذلبودجهريسيدربخصعووهيبراساسروشبرتسيواسوسين. -و ض ب يذد غحیح یثبضذ- ای ذ و دس 2004 اسائ ضذ ثشای ش سكش i پبسا تش ث غ ست د ي ؾشایت غیش لك ی دس. ت شیف یض د ث ق سیو ] [ ب دس حذ دیت ب ت هی یضا است اسی س ش سكش i ت شیف ی شدد. دس الى مص پیط بدی دس مبث سكح حبفه وبسی خ اة است. طب داد ضذ است )ث ]34[ شاخ ض د( و ى است ثب احت ب ا ذوی ت ب ی ؾشایت دس آ احذ دچبس يذ لك یت ض ذ. ث يجبست دی ش فشؼ یو ی فمف یه صیش د ي اص ؾشایت اخبص داس ذ و تأثیش بخ ضبی ذ دس ح سأ ث زاس ذ. ثب ای فشؼ تؿ ی یو ی ا ش ی اتفبق دسحب ت ال ی س ی د ذ خ اة ث ی است اس ب لك ب خ خ ا ذ ث د. چ ی ثب ت خ ث ت صیى تمبس تغیش ب -حتی ض د- خ اة ث ی ثب احت ب خی ی ثبال ا ش ت ذاد ؾشایجی و تغییش یو ذ ثیطتش اص سكح سا سكح حفبنت ثشای حذ دیت i ا ی ب ی. پبسا تش خ خ ا ذ ب ذ. زا است اسی دس تبثى ذف سا و تش یو ذ. زا یخ ا ی مذاس خ اة ث ی سا دس حب ت بیی پیذا تب اص ؾشایت تبثى ذف تغییش یو ذ ثیطتشی تبثیش سا ثش خ اة ی زاس ذ. دس و ی و

0931 زمستان - 8 شماره دولتي- مذيريت چشمانذاز 38 آ اصای ث و ثیطتشی ضی مبث دس سا حبفه وبسی سكح ثبالتش مبدیش و ی حب ت ب ا ش ی ثبضذ غحیح يذد ثبیذ ض ب یثشد. ثبال و ی پشداخت ذف تبثى دس ثبیذ ثش ي ی ثخص دس ث دخ سیضی پبی ذ است اس تبی ثبض ذ. غیشغحیح یب غحیح یت ا ذ است: صیش ث غ ست سی ثشتسی بس س ش اسبس

38 مذل رياضي بودجه برنامهريسي در بخش عمومي... ای ذ ضب د دست تغیش است. دست ا دسثشداس ذ تغیش بی اغ ی سأ است و یضا ث دخ تخػیػی سا طخع یو ذ. دست د تغیش بی و ىی ست ذ و ثشای است اسسبصی سأ ث وبس یس ذ. ثشای ت یی یضا اثتذا ت ذادو داد بی غیشلك ی دس تبثى ذف سا ث دست یآ سی. زا خ ا ی داضت: ت ذاد و داد بی غیش لك ی تبثى ذف پس ] [ خ ا ذ ث د. دس حب ت و ی مبدیش ثبالتش سكح حبفه وبسی سا دس مبث ضی ثیطتشی و ث اصای آ ثبیذ دس تبثى ذف پشداخت و ی ثبال یثشد. اص آ دب و دس ش یه اص حذ دیت بی سأ یه پبسا تش غیشلك ی خ د داسد سكح حبفه وبسی ثشای پبسا تش بی غیشلك ی ] [ است. ض ب ثبیذ يذد غحیح ثبضذ ی ا ش ب یت ا ذ غحیح یب غیشغحیح ثبض ذ.

چشمانذاز مذيريت دولتي- شماره - 8 زمستان 0931 38 سكح حفبنت ثش اسبس یضا پزیشفت ضذ اص احت ب مؽ ث ی ی خ ث د دس ضد تػ ی یشا ث ت بست ضشایف ت یی یض د. ثشاسبس آ چ دس ]12[ آ ذ است فش بیی ثشای ت یی سكح حبفه وبسی دس ذ ث -تب یش فسىی دس ذ ثشتسی بس سی خ د داس ذ و دلیك یست ذ تمشیجی ثیب ضذ ا ذ. سكح حفبنت بست ثشای تبثى ذف حذ دیت ب ث سی ضجی سبصی ا تخبة یض د. 5.نتيجهگيريوپيطنهادها ث دخ تشی ثش ب سا جشدی ش وط س است. ستشد ی ثسیبس اد ث دخ يذ وبسایی ذ بی ویفی طىالت فشا ا ی سا پیص س ی د ت ب ثشای تخػیع ث ی ث دخ ث ف ب یت بی سلیت ایدبد وشد است. ذ بی سیبؾی ب ی ثشای ث دخ سیضی ثیب ضذ ا ذ و تشی بسسبیی دس ثیطتش آ ب ه س ىشد يذ لك یت پبسا تش بی ث دخ است. قشاحی ذ سیبؾی فبصی ث دخ سیضی دس سبص ب بی د تی ت سف يبد آرس یض ث ي ت يذ اقالو اص تبثى يؿ یت داد بی غیشلك ی چ ی دس ال ی و داد ب ثب يذ لك یت تػبدفی اخ ذ ثب بسسبیی بیی دس د یبی ال ی اخ است. ثب ت خ ث ای يذ لك یت ب ثب استفبد اص ذ بی است اس ثیب ضذ دس ت مب یت ا ث دخ بی سبی سا ثش اسبس س بسی بیی -و پیصثی ی ی شدد دس ق اخشای لب ث دخ ث خ د آی ذ- ت شیف وشد تب وط س آ بد ی اخ ضذ ثب ضشایف خت ف سا داضت ثبضذ اص ا كبف الص ثشخ سداس شدد. ث ي ا ثب دس ثحشا بی التػبدی ضذیذ یت ا ث دخ سیضی سا ثشاسبس ذ س یستش ا دب داد دس ضشایف التػبدی دی ش ثب ت خ ث ضذت خ شثی ی ثذثی ی ث ا ؾبو التػبدی سیبسی... دس آی ذ سكح حبفه وبسی سا دس ذ بی ث -تب یش فسىی ثشتسی بس سی یت ا ث ح ی ت هی وشد و پبسخ ی ضشایف خت ف يذ لك یت ثبضذ.

38 عمومي... بخش در برنامهريسي بودجه رياضي مذل هنابع دا ص د تی" سبص ب بی دس ضی ثش ب سیضی سیبؾی ذ "قشاحی )1375(. يبد آرس 1..35 34 ض بس ذیشیت يب ی ذسس ا تطبسات ت شا : ایشا ث دخ ای هب د تی ث دخ یسی )1363(. فشیذ غشاف 2. 132. ظ ایشا ثبصس ب ی 3. Bastin, F. (2001). Nonlinear stochastic programming, Ph.D. thesis, Department de Mathematique, Faculte des Sciences, Facultes Universitaires Notre-Dame de la Paix, Namur, Belgium. 4. Beale, E. M. (1955). On minimizing a convex function subject to linear inequalities, Journal of the Royal Statistical Society 17(2):173 184. 5. Bellman, R. (1957). Dynamic programming. Princeton University Press, Princeton, New York. 6. Bellman, R.. & Zadeh, L. (1970). Decision-making in a fuzzy environment, Management Science 17:141-161. 7. Ben-Tal, A. & Nemirovski, A. (1998). Robust convex optimization, Mathematics of Operations research 23:769-805. 8. Ben-Tal, A. & Nemirovski, A. (1999). Robust solutions of uncertain linear programs, Operations Research Letters 25:1-13. 9. Ben-Tal, A. & Nemirovski, A. (2000). Robust solutions of linear programming problems contaminated with uncertain data Mathematical programming 88: 411-424. 10. Ben-Tal, A., Boyd, S., Nemirovski, A. (2006). Extending Scope of Robust Optimization: Comprehensive Robust Counterparts of Uncertain Problems, Mathematical Programming 107(1): 63-89. 11. Ben-Tal, A., Bertsimas, D., El Ghaoui, L., Nemirovski, A., Sim, M. (2009). Robust Optimization, Princeton University Press. 12. Bertsimas, D., & Sim, M. (2004). The Price of the Robustness, Operations Research 52(1): 35-53. 13. Bevan, G. R. (1983). The System Approch In Government? Two Case Studies of Program Budgeting, Journal of Operations Research Society 34, (20): 729-738. 14. Birge, J., & Louveaux, F. (1997). Introduction to stochastic programming, New York, NY: Springer. 15. Bixby, R., Gregory, J., Lustig, I.I., Marste, R., & Shanno, D. (1992). Very large scale linear programming: A case study in combining interior point and simplex methods, Operations Research 40(5): 885-897. 16. Charnes A., Cooper, W. W. (1971). Studies In Mathematical and Managerial Economics, s.l. : North-Holland Publishing Company, PP. 166-180. 17. Charnes, A., & Cooper, W. (1959). Chance-constrained programming, Management Science 6(1): 73-79. 18. Dantzig, G. (1955). Linear programming under uncertainty, management Science 1: 197 206 19. El-Ghaoui, L., & Lebret, H. (1997). Robust solutions to least-square problems with uncertain data, Matrices 18(4): 1035-1064.

چشمانذاز مذيريت دولتي- شماره - 8 زمستان 0931 38 20. El-Ghaoui, L., Oustry, F., & Lebret, H. (1998). Robust solutions to uncertain semidefnite programs, SIAM Journal on Optimization 9(1):33-52. 21. Fisher, M., Jansen, M.L., Lageweg, L., Lenstra, B.J., Rinnooy Kan, J. K., & Dempster, A.H.G. (1981). Analytical evaluation of hierarchical planning systems, Operations Research 29:707-716. 22. Habeeb,Y.A. (1991 ). Adapting Multi-Criteria Planning to the Nigerian Economy, Journal of Operational Research Society 42(10): 885-888. 23. Kall, P., & Wallace, S. (1994). Stochastic programming, New York, NY: Wiley. 24. Levkovitz, R., & Mitra, G. (1993). Solution of large scale linear programs: A review of hardware, software and algorithmic issues, In: Ciriani T and Leachman RC (eds). Optimization in Industry, Mathematical Programming and Modelling Techniques in Practice, John Wiley & Sons Ltd, West Sussex, England: 139-171. 25. Lusting, I., Mulvey, J., & Carpenter, T. (1991). Formulating stochastic programs for interior point methods, Operations Research 39: 757-770. 26. Miller J. F. & Lyden, E. G.(1989). Planning, Programming, Budgeting: A System Approach to Management, Chicago : Markham Publishing Company. 27. Mulvey, J., Vanderbei, R., & Zenios, S. (1995). Robust optimization of large-scale systems, Operations Research 43(2): 264-281. 28. Pentico, D. W.(2007). Assignment Problems: A golden anniversary Survey, European Journal of Operational Research 17(6): 774-793. 29. Pyhrr A.P. (1970). Zero-Base Budgeting, Harvard Business Review November/December: 111-121. 30. Prékopa, A. (1971). Logarithmic concave measures with applications to stochastic programming, Acta Scientiarum Mathematicarum 32: 301 316. 31. Prékopa, A. (1995). Stochastic programming, Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic Publishers. 32. Sahinidis, N. (2004). Optimization under uncertainty: State-of-the-art and opportunities, Computers and Chemical Engineering 28: 971-983. 33. Shim J. P., Lee M. S. (1984). Zero-Base Budgeting: Dealing With conflicting Objective, Long Range Planning 17(5): 103-110. 34. Soyster, A. (1973). Convex programming with set-inclusive constraints and applications to inexact linear programming, Operations Research 21(5):1154-1157. 35. Spaccamela, A., Rinnooy Kan, A., & Stougie, L. (1984). Hierarchical vehicle routing problems, Networks 14:571-586. 36. Tanaka, H., Okuda, T., & Asai, K. (1974). On fuzzy mathematical programming, Journal of Cybernetics 3:37-46. 37. Tanaka, H. Asai, K. (1984). Fuzzy linear programming problems with fuzzy numbers, Fuzzy Sets and Systems 13: 1-10 38. Tintner, G. (1955). Stochastic linear programming with applications to agricultural economics, Proceedings of 2nd Symposium on Linear Programming: 197 228. 39. Wildavsky, A. (1974). The Politics of the Budgetary Process, Second Edition. 40. Zanakis H.S. (1991). A Multicriteria Approach for Library Needs Assesment and Budget Allocation, Socio-Economic Planning Science 25(3): 233-245.